Balik-Tanaw sa Nakaraan

Panahong Paleolitiko, Neolitiko, Mesolitiko at Metal

Panahon ng Paleolitiko
Paleolitiko ay ang panahon kung saan makikita/nakikita ang pagbabagong-anyo ng tao. Isa sa mga pinakamahalagang pangyayari dito ay ang pagdiskubre ng apoy. Ang mga tao sa Paleolitiko ay mga nomadiko, o walang permanenteng tirahan. Hinahati ang panahong Paleolitiko sa tatlong bahagi: Mababa, Gitna at Itaas. Ang Panahon ng Mababang Paleolitiko ay sinasabing panahon ng pagbabago ng anyo ng tao. Dito nakita ang isa sa mga pinakamahalagang yugto ng tao na tawag ay Australopithecine. Sinasabi  ang nahukay na si Lucy ay isang Australopithecine. Ang Panahon ng Gitnang Paleolitiko ay sinasabing panahon ng pagkontrol ng mga Hominid sa kanilang kapaligiran. Sa panahon ring ito nagsimula maihayag ng mga tao ng artistikong mga abilidad. Gumuguhit sila sa mga bato at pinipinta nila ang kanilang mga katawan. Ang Panahon ng Itaas na Paleolitiko ay sinasabing panahon ng pagbuo ng kalinangan ng mga tao. Sa panahon ring ito umusbong ang mga Cro-Magnon. Sa panahong ito nagbago ang mga gawi, asal at pamumuhay ng mga tao.

Panahon ng Neolitiko

Panahon ng Bagong Bato,Nagkaroon ng pag-unlad ng lipunan ng mga unang tao, patuloy ang pag-unlad ng mga kasangkapan ayon sa pangangailangan ng tao, hinasa at kininis ang mga bato upang tumalim,  Natagpuan ang labi ng mga pinaglutuan at ginamit na apoy, nagkaroon ng sosyalisasyon o ugnayan ang mga tao sa isa't isa,nagkaroon ng pag-unlad ng teknolohiya Katibayan: Natagpuan sa yungib ng Guri ng Lipuun Point, Palawan at Natutunan din sa panahong ito ang pagsasaka at agrikultura.

Panahon ng Mesolitiko

Nagsimula ang panahong Mesolithic o Panggitnang Panahon ng Bato (Middle Stone Age) noong bandang 8000 B.K. at tumatagal nang libu-libong taon. Kasamang namatay ng panahong Paleolithic ang malalaking hayop na nagsisilbing pagkain ng mga tao, at napalitan ng mga hayop na nakikita natin sa kasalukuyan. Natunaw na rin ang makakapal na yelo sa pagtatapos ng panahong Pleistocene kaya't lalong lumawak ang mga lupang maaaring panahanan ng mga tao. Bagama't nanatiling bato ang mga kasangkapang gamit ng mga tao noong panahong Mesolithic lumiit naman ang mga ito at naging mas pino.

Panahon ng Metal

Sinasabing bago pa man sumapit ang 2500 B.K. ay mayroon nang nagtutunaw ng mga dukalin (ore) upang gawing asero o bakal sa Mesopotamia.   Subalit ang Panahon ng Asero ay karaniwang inilalagay ang simula sa petsang 1000 B.K., nang tuluyan na nitong mapalitan ang tanso bilang pangunahing sangkap sa paggawa ng mga kagamitan at sandata ng mga tao.  Sa Asya Minor unang sinimulang gamitin ang asero noong 1400 B.K., at sa Austria sa Europa noong bandang 1100 o 1000 B.K. Sa ilang bahagi ng Asya at Aprika, hindi ginamit ang asero kundi noong makalipas pa ang ilang dantaon matapos na ito ay masimulang gamitin sa Mesopotamia. Sa Amerika naman, dumating ang asero at naging bahagi ng kultura doon nang dalhin lamang ito doon ng mga Europeo noong taong 1500 hanggang 1600 K.S.g mga dukalin (ore) upang gawing asero o bakal sa Mesopotamia.